Zespół Uzależnienia od substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu
Gabinet psychoterapii Lublin, ul. Czeremchowa 53

Fundamentem rozumienia zespołu uzależnienia od substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu w sposób psychodynamiczny jest traktowanie nadużywania substancji jako zachowania nieoddzielonego od osobowości nadużywającej jej osoby. Uzaleznienie od substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu to kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których zażywanie substancji, w tym picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami, mających poprzednio dla jednostki większą wartość. Jest to stan, w którym osoba chora ma zaburzoną zdolność do kontrolowania spożycia substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu, pomimo świadomości negatywnych konsekwencji dla zdrowia, życia zawodowego, rodzinnego i społecznego.

Osoby uzależnione od substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu, często zaczynają od spożywania ich w sposób społecznie akceptowany, ale z czasem ich konsumpcja staje się coraz bardziej regularna i intensywna (używanie szkodliwe). Subiektywnie zaczynają doświadczać silnej, trudnej do odparcia chęci, z czasem wręcz przymusu zażywania substancji (wypicia alkoholu). Potrzeba ta staje się intensywna i towarzyszą jej natrętne myśl o zażyciu substancji czy piciu alkoholu. Zjawisko to nosi nazwę GŁODU SUBSTANCJI lub GŁODU ALKOHOLOWEGO. Głód ten jest objawem zależności psychicznej i występuje nie tylko w fazie zażywania substancji, picia alkoholu ale również w okresach abstynencji, czyli w fazie powstrzymywania się od zażywania substancji lub picia alkoholu

W miarę upływu czasu rozwija się też tolerancja na daną substancję psychoaktywną, alkohol, co oznacza konieczność spożywania coraz większych jej ilości dla osiągnięcia pożądanego efektu, czy stanu intoksykacji. Jednocześnie pojawiają się inne oznaki fizycznej zależności (świadczącej o neuroadaptacji), objawiające się w sytuacji spadku stężenia substancji psychoaktywnej, alkoholu, we krwi oraz w sytuacjach prób ograniczenia i/lub zaprzestania jej zażywania lub picia. Są to objawy odstawienne/abstynencyjne i należą do nich m.in. takie objawy jak: drżenie rąk, wzmożona potliwość, przyspieszony oddech, nudności , wymioty, skoki ciśnienia czy wzmożony lęk oraz bezsenność . substancja psychoaktywna, a alkohol (lub blisko z nimi spokrewnione substancje, tj. np. benzodiazepiny) zaczyna być używana w celu zmniejszenia nasilenialub uniknięcia wystąpienia objawów odstawienia/abstynencyjnych.

Przyczyny uzależnienia od substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu są złożone i istnieje wiele teorii wyjaśniających genezę tego zaburzenia. Z perspektywy koncepcji psychodynamicznych uważa się, że istotą uzależnienia jest psychologiczny ból, który łagodzony jest przez przyjmowanie substancji, co sprawia, iż uzależnienie staje się naprawą, regulacją, adaptacją, czy leczeniem. Koncepcje psychodynamiczne stanowią dziś przydatne uzupełnienie dla dominujących w polskim lecznictwie odwykowym podejść poznawczo-behawioralnych lub tych opartych na wzmacnianiu motywacji.
Współcześnie, np. E.J. Khantzian, tłumacząc genezę uzależnienia, bazuje na założeniu, iż osoby uzależnione przejawiają szczególne deficyty w obszarach self i ego, w wyniku czego używanie substancji (w tym alkoholu) rozwija się u nich jako mechanizm samoleczenia(self-medication hypothesis). Istotą uzależnienia, w tym uzależnienia od alkoholu, jest psychologiczny ból, od którego ucieczką jest używanie substancji dającej krótkoterminowe, lecz w inny sposób niemożliwe do osiągnięcia, uczucia ulgi i komfortu. Strukturalne i funkcjonalne deficyty, które są centralne dla podatności na uzależnienie od substancji i z powodu których osoby uzależnione cierpią, dotyczą regulacji self w takich czterech obszarach, jak:

1. niezdolność do rozpoznawania i regulowania uczuć;
2. niezdolność do utrzymywania spójnego i zadowalającego konceptu siebie i poczucia własnej wartości;
3. niezdolność do adekwatnych, przynoszących pocieszenie i zadowalających relacji z innymi ludźmi;
4. niezdolność do adekwatnej kontroli zachowań, zwłaszcza w zakresie samoopieki.

J. McDougall pojmowała zarówno uzależnienie od substancji psychoaktywnej, jak i uzależnienie czynnościowe w kontekście zaburzenia psychosomatycznego . Traktowała uzależnienia jako stosowane przez osobę nieświadome sposoby obrony przed stresem i przykrymi uczuciami, polegające na ich rozpraszaniu i eksternalizacji, tzw. wyładowaniu w działaniu̕ (discharge-in-action).

Uważała, że cierpienie osób uzależnionych polega nie na niemożności odczuwania, lecz na odczuwaniu nadmiaru prymitywnych, przytłaczających emocji i lęków, przed którymi — z powodu niepowodzeń w rozwoju wewnętrznych symbolicznych sposobów radzenia sobie — osoby te potrzebują się obronić poprzez ich wykluczenie ze świadomości za pomocą substacji psychoaktywnej lub zachowania (np. hazard).

W kontekście tych założeń teoretycznych psychoterapia leczenia uzależnień w ujęciu psychodynamicznym jest procesem złożonym i długoterminowym, skoncentrowanym nie tylko na zatrzymaniu czy zmianie schematów zachowań związanych z zażywaniem substancji, w tym picia alkoholu ale na pomocy w zrozumieniu mechanizmów rządzących uzależnieniem w oparciu o integrację tożsamości i wzmacnianie siły ego. W tym ujęciu abstynencja może być traktowana zarówno jako cel sam w sobie, zwłaszcza jeśli dotyczy głębszej patologii uzależnienia od substancji psychoaktywnej i/lub patologii zaburzeń osobowości, sama zdolność kontroli impulsu, czyli powstrzymania się od przymusu zażycia środka psychoaktywnego, czy wypicia alkoholu jest traktowana jako stan poprawy. Abstynencja może też być traktowana jako bezwzględny warunek terapii, co zwykle dotyczy pacjentów z lżejszą patologią w zakresie używania substancji i/lub lżejszą patologią osobowości. Formy terapii uzależnienia mogą obejmować terapię indywidualną, grupową, często terapię indywidualną łączy się z terapią grupową oraz leczeniem farmakologicznym.

Lubelski Ośrodek Psychodynamiczny jest miejscem, gdzie osoby zmagające się z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu mogą podjąć profesjonalne leczenie a Nasz zespół terapeutów - specjalistów z dziedziny terapii uzależnień jest gotowy pomagać w drodze nie tylko do permanentnej trzeźwości ale i zmiany schematów leżących u podłoża uzależnienia. Jeśli czujesz, że przestajesz kontrolować zażywanie substancji czy picie alkoholu, że w związku z tym tracisz panowanie nad innymi aspektami swojego życia (finanse, relacje, zdrowie itp.) skontaktuj się z nami i pozwól sobie pomóc.